Toelating en selectie

Matching versus selectie

Je mag je voor maximaal vier studies tegelijk inschrijven. Na aanmelding volgt in de meeste gevallen de studiekeuzecheck, ook wel matching of intake genoemd. De hogescholen proberen daarmee uitval in het eerste jaar te voorkomen. Scholen mogen zelf weten hoe ze dit aanpakken. Meestal is er een online vragenlijst en een matchingsdag. Op deze dag krijg je informatie, maak je opdrachten, volg je proefcolleges en word je soms ook getoetst. Er wordt dus gekeken of de opleiding bij jou past en of jouw beeld van de studie klopt met de werkelijkheid.

Vervolgens krijg je een advies: de opleiding laat weten of jouw keuze volgens hen wel of niet verstandig is. Heb je een goed beeld van wat je gaat leren? Ben je gemotiveerd? Let op: het advies is niet bindend als je je vóór 1 mei hebt aangemeld: volgens de wet heb jij dan het recht om toegelaten te worden tot de opleiding van jouw keuze. Krijg je een negatief advies, dan mag de hogeschool je dus niet weigeren. Maar het is, ongeacht de uitslag, wel verplicht om aan de check mee te doen.

Aanmelden moet bij de meeste opleidingen vóór 1 mei bij Studielink. Als je je na 1 mei, maar vóór 1 september aanmeldt, word je in sommige gevallen nog toegelaten. Een opleiding mag je in dat geval echter wel weigeren of een bindende studiekeuzecheck opleggen.

Heb jij na de studiekeuzecheck zelf het gevoel dat dit het toch niet helemaal is? Dan kun je je studiekeuze nog tot 1 september veranderen. Als je je voor minimaal één opleiding had ingeschreven vóór 1 mei, behoud je namelijk het recht op toelating.

Selectie: drie soorten

Bij ongeveer een kwart van de hbo-opleidingen geldt een vorm van selectie aan de poort. Er zijn drie vormen: een numerus fixus, aanvullende geschiktheidseisen of een opleiding met het predicaat kleinschalig en intensief onderwijs.

Numerus fixus

Studies met een numerus fixus laten een maximaal aantal studenten toe. Voor een fixusstudie moet je je uiterlijk 15 januari aanmelden, zodat er genoeg tijd is voor de selectieprocedure. Zijn er minder aanmeldingen dan plekken, dan moet de opleiding iedereen plaatsen, ongeacht de uitslag van de selectie.

Per jaar mag je aan de selectie van maximaal twee fixusstudies tegelijk meedoen. Uitzonderingen zijn geneeskunde, tandheelkunde, fysiotherapie, mondzorgkunde en verloskunde: voor deze studies mag je je maar bij één universiteit aanmelden. Voor dezelfde fixusopleiding mag je je in verschillende jaren maximaal drie keer inschrijven, al mag een opleiding ook besluiten dat je slechts één of twee keer kan deelnemen aan de selectie.

Er zijn drie manieren waarop een fixusopleiding de beschikbare plekken kan verdelen. De eerste optie is op basis van minimaal twee kwalitatieve selectiecriteria, zoals een motivatiebrief, een gesprek of een test. Hoe beter het resultaat daarvan aansluit op de opleiding, hoe meer kans je hebt op een plek. De tweede mogelijkheid is een loting tussen iedereen die zich op tijd heeft aangemeld voor de studie. Je hebt dan simpelweg geluk als je ingeloot wordt of pech als je uitgeloot wordt. De derde optie is een combinatie van de eerste twee. Er wordt dan bijvoorbeeld eerst geselecteerd op twee kwalitatieve selectiecriteria en vervolgens nog geloot. De selectieprocedure is ook meteen de studiekeuzecheck.

Uiterlijk 15 april krijg je de uitslag van de selectieprocedure: je krijgt dan je rangnummer te horen. Misschien zit je er meteen bij. In dat geval moet je je plek binnen twee weken accepteren. Het kan ook zijn dat je bijvoorbeeld nummer 64 hebt, terwijl er 60 plekken zijn. Dan kom je op een wachtlijst. Tussen 15 april en 1 september komt vaak nog een aantal plaatsen vrij. Iedereen schuift dan een plekje op. Het kan dus lang spannend blijven of je de opleiding kunt gaan doen of niet.

Aanvullende geschiktheidseisen

Aanvullende eisen zijn er om te ontdekken hoe geschikt jij bent voor de opleiding. Een filmacademie of het conservatorium hoeft bijvoorbeeld niet te weten hoe goed je in wiskunde of natuurkunde was. Zij willen graag zien of je genoeg talent hebt. Daarom moet je voor kunst- en muziekopleidingen (ook als je kunst- of muziekleraar wilt worden) altijd auditie doen.

De kunstopleidingen zijn bekende voorbeelden, maar aanvullende eisen zijn bijvoorbeeld ook de sporttest voor de ALO en de toelatingsprocedures bij de hotelschool. Sommige hogescholen spreken bij aanvullende eisen overigens ook wel van een selectie.

Zowel een opleiding met aanvullende eisen als een fixusstudie kan dus een uitgebreide toelatings- en selectieprocedure hebben. Soms hanteren opleidingen zowel aanvullende eisen als een numerus fixus

Kleinschalig en intensief

Opleidingen die door experts kleinschalig en intensief worden genoemd, mogen ook selecteren. Ook mogen zij vanwege dit predicaat meer collegegeld rekenen. In het hbo is er maar een handvol van dit soort opleidingen, die bovendien vaak al een numerus fixus of aanvullende eisen hanteren.

Toelating per profiel

Het verschilt per opleiding met welk profiel je wordt toegelaten. Soms moet je examen hebben gedaan in specifieke vakken. In deze gids staat er in elk artikel in een tabel weergegeven wat de toelating per profiel is. Deze informatie heeft alleen betrekking op de opleidingen in het bekostigd onderwijs. Bij particuliere instellingen ben je namelijk wel meestal met elk profiel direct toelaatbaar.

Bindend studieadvies

Ben je eenmaal gestart met de opleiding, dan betekent dit niet automatisch dat je de opleiding af mag maken. Aan het einde van je eerste studiejaar (de propedeuse) krijg je een studieadvies. Een hogeschool mag zelf bepalen of dit advies bindend is. Het bindend studieadvies (bsa) is gebaseerd op het aantal studiepunten (ECTS) dat je in het eerste jaar haalt. Een jaar voltijd studeren staat gelijk aan 60 ECTS. Haal je te weinig studiepunten, dan heeft de opleiding er onvoldoende vertrouwen in dat je de eindstreep gaat halen. In dat geval krijg je een negatief bsa en moet je stoppen. Het verschilt per opleiding hoeveel studiepunten je moet halen. Gemiddeld moet je in het eerste jaar ongeveer 45 punten halen om door te mogen als het studieadvies bindend is.

Toelating met een mbo-diploma

In principe word je met elk mbo-diploma op niveau 4 toegelaten tot het hbo. Er kunnen voor een opleiding wel extra eisen zijn. Om de pabo te kunnen doen, moet je bijvoorbeeld een paar toelatingstoetsen maken. Het verschilt dus per opleiding of je direct wordt toegelaten. Je kunt er het beste naar informeren bij de opleiding zelf.